Viêm Ruột Kích Thích Nên Ăn Gì? Giảm Triệu Chứng Tốt

Quản lý IBS thông qua chế độ ăn không chỉ là loại bỏ các thực phẩm gây kích thích mà còn là xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh và đều đặn. Dưới đây là các nguyên tắc và gợi ý về thực phẩm giúp người bệnh IBS kiểm soát triệu chứng hiệu quả.

Viêm Ruột Kích Thích (IBS) là gì?

Viêm ruột kích thích (IBS) là một rối loạn tiêu hóa mãn tính phổ biến ảnh hưởng đến ruột già. Các triệu chứng thường gặp gồm đau quặn bụng, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, và thường tái phát. Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa rõ, chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý và giảm nhẹ các triệu chứng IBS. Tuy nhiên, thực phẩm gây kích thích có thể khác nhau ở mỗi người. Việc điều chỉnh chế độ ăn một cách khoa học có thể giúp bạn sống chung hòa bình hơn với IBS.

Nguyên Tắc Ăn Uống Quan Trọng Cho Người Bị Viêm Ruột Kích Thích

• Ăn các bữa đều đặn, không bỏ bữa và cố gắng ăn vào cùng một thời điểm mỗi ngày để duy trì hoạt động ổn định của hệ tiêu hóa.

• Ăn chậm, nhai kỹ thức ăn để hỗ trợ quá trình tiêu hóa và giảm áp lực cho ruột.

• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày thay vì ăn quá no một lần để dễ tiêu hóa hơn.

• Uống đủ nước lọc (1.5 - 2 lít/ngày) giúp hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt quan trọng nếu bị táo bón.

• Hạn chế đồ uống có gas, caffeine (cà phê, trà đặc) và rượu bia vì có thể kích thích đường ruột.

• Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc chiên rán vì làm chậm tiêu hóa và gây co thắt ruột.

• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều chất phụ gia, muối, đường và chất béo không lành mạnh.

• Theo dõi nhật ký ăn uống và triệu chứng để xác định chính xác thực phẩm gây phản ứng, giúp cá nhân hóa chế độ ăn hiệu quả.

Các Nhóm Thực Phẩm Nên Ưu Tiên

• Chất xơ hòa tan: Có nhiều trong yến mạch, lúa mạch, gạo lứt (tùy dung nạp), chuối, việt quất, cam quýt, cà rốt nấu chín, khoai tây. Giúp làm mềm phân và điều hòa nhu động ruột.

• Protein nạc: Thịt gà bỏ da, cá béo (cá hồi giàu omega-3), trứng, đậu phụ (luộc, hấp). Dễ tiêu hóa và cung cấp năng lượng.

• Rau củ và trái cây ít gây đầy hơi: Cà rốt, dưa chuột, cà chua, rau bina, rau cải ngọt (nấu chín), bí đao, bí đỏ, chuối, việt quất, dâu tây, dưa lưới. Khả năng dung nạp tùy cá nhân.

• Ngũ cốc tinh chế hoặc ít chất xơ không hòa tan: Gạo trắng, bánh mì làm từ bột mì trắng, yến mạch và gạo lứt (nếu dung nạp tốt) nhờ chất xơ hòa tan giúp ổn định đường ruột.

Cách Chế Biến Món Ăn Hỗ Trợ Giảm Triệu Chứng IBS

Cháo Yến Mạch Thịt Gà Bỏ Da (Dễ Tiêu Hóa)

• Nguyên liệu:

  • 1/2 chén yến mạch cán dẹt

  • 100g thịt ức gà không da

  • 500-600ml nước lọc hoặc nước dùng gà không gia vị

  • Hành lá thái nhỏ (tuỳ khả năng)

  • Gừng tươi băm nhỏ

  • Muối rất ít

• Cách làm:

  1. Luộc chín thịt gà với gừng, xé nhỏ, giữ nước luộc làm nước dùng.

  2. Nấu yến mạch với nước dùng, đun nhỏ lửa, cho thịt gà vào.

  3. Nêm muối nhẹ, thêm hành lá, gừng nếu dung nạp tốt.

  4. Ăn khi cháo còn ấm, nhai kỹ.

Các Nhóm Thực Phẩm Cần Hạn Chế Hoặc Tránh

• Thực phẩm giàu FODMAP: Hành tây, tỏi, bông cải xanh, súp lơ trắng, đậu các loại, lúa mì, lúa mạch đen, sữa chứa lactose, mật ong, siro ngô fructose cao, táo, lê, xoài, anh đào...

• Thực phẩm nhiều chất béo và đồ chiên rán: Gây khó tiêu, kích thích co bóp ruột.

• Thực phẩm cay nóng: Capsaicin kích thích niêm mạc ruột gây đau bụng.

• Sản phẩm sữa không dung nạp lactose: Gây đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy.

• Đồ uống có gas, caffeine, rượu bia: Kích thích nhu động ruột, tăng đầy hơi, tiêu chảy.

• Chất tạo ngọt nhân tạo: Sorbitol, mannitol, xylitol có thể gây tiêu chảy.

• Rau họ cải sống: Bông cải xanh, bắp cải, súp lơ sống khó tiêu, gây đầy hơi.

• Trái cây sấy khô: Chứa đường và chất xơ cao dễ gây khó chịu.

Lời Kết

Quản lý viêm ruột kích thích bằng chế độ ăn là hành trình cá nhân đòi hỏi kiên nhẫn và lắng nghe cơ thể. Tuân thủ nguyên tắc ăn uống cơ bản, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa và hạn chế thực phẩm gây kích thích phổ biến, đồng thời theo dõi phản ứng qua nhật ký ăn uống sẽ giúp bạn xác định được chế độ ăn tối ưu, giảm thiểu triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Lưu ý quan trọng: Thông tin trong bài viết mang tính tham khảo. IBS phức tạp, chế độ ăn phù hợp có thể khác nhau ở mỗi người. Để có lời khuyên chính xác và kế hoạch ăn uống cá nhân hóa hiệu quả, luôn tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc chuyên gia dinh dưỡng có kinh nghiệm về IBS. Họ sẽ giúp bạn xác định yếu tố kích thích cụ thể, hướng dẫn chế độ Low-FODMAP an toàn và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ.